Работата на Invisible Children ја следам веќе неколку години, зашто и како поединец, но и со Христијански Центар 'Гласност' сум вклучен во помагање на луѓето од едно село во западниот дел на земјата. Деновиве се крена многу прашина во однос на нивниот нов филм 'Kony 2012', а со тоа и многу контроверзи и прашања. Луѓето почнаа да коментираат во стилот дека кликање 'лајк' на фесјбук не може да промени ништо, дека организацијата не е транспарентна со нејзините финансии, дека Американците имаат синдром на 'спасители' и 'суперхерои', дека се заработува на несреќата на Африканците, па дури се спомнуваа зборови како неоколонијализам. Пред било што да напишам сакам да спомнам две работи:
Прво, во теолошката методологија при формирањето на одредени доктрини или општо при толкувањето на Библијата не се практикува да се земаат изолирани библиски стихови и врз основа на нив да се донесуваат крајни заклучоци.Второ, треба да разбереме дека зборуваме за нешто што оди две илјади години назад во минатото и дека луѓето што живееле тогаш не го имале истиот социолошки и културолошки ментален склоп како нас денес во 21 век кои ропството го гледаме како нешто од минатото (иако не сосема).
Едно нешто што не смееме да го испуштиме предвид е природата на Исусовата порака и тоа како тој го сфаќал своето ‘царство’. Израелците очекувале Месија ослободител, човек што ќе го поведе народот во ослободителна војна, револуционер што ќе ги ослободи од стегите на Римската Империја и токму затоа, кога нивните очекувања не се оствариле, го отфрлиле и на крај го убиле.
Исус во една прилика вели дека не дошол да му служат, тука да биде слуга и да спаси многумина. Во друга прилика, додека заедно со неговите ученици поминувале низ некое самариско место каде што одбиле да ги примат, неговите ученици Јаков и Јован сакале да побараат од Бог да испрати оган од небото за да го уништи местото, но Исус ги прекорил велејќи им дека воопшто не ја сфаќаат неговата мисија и дека тој е дојден да спасува, а не да уништува. Вечерта пред да го уапсат, кога неговиот ученик Петар во обид да го одбрани ќе извлече нож и ќе го исече увото на еден од тие што дошле да го уапсат, Исус ќе го прекори и ќе му рече дека секој што ќе се фати за меч, од меч и ќе погине. Овие работи ни зборуваат за тоа дека насилството не било воопшто на Исусовата агенда.
Можеби малку настрана од главната мисла, но мора да спомнеме дека во Стариот Завет Бог дозволувал ропство на Евреите, но тоа ропство било поинакво од она што ние го познаваме како ропство. На пример, Бог одредил сите робови да бидат ослободувани после шест години служење, а ако робовите ги засакале своите господари, можеле да останат кај нив доживотно. Тоа зборува дека ропството во Израел било некаков вид на принудно слугување поради неисплатени долгови и сл. и дека робосопствениците не смееле да се однесуваат премногу сурово со своите сонародници. За тоа може да се чита во 25 поглавје од книгата Левит, едно од најубавите поглавја во Библијата.
Точно е дека Исус, а подоцна и апостол Павле, не рекле речиси ништо директно против ропството, и дека ако се читаат одредени изјави на Павле ќе се добие впечаток дека тој го охрабрувал и го одобрувал ропството. Тоа ни зборува дека нивниот фокус бил пред се на нешто друго, а не на револуција според тоа како ние ја замислуваме и какви што најчесто биле револуциите низ историјата. Тие пред се очекувале лична револуција, трансформација на личноста и внатрешна преобразба што подоцна ќе резултира со грижа за другите, несебична љубов и работа на еднаквост и правда за сите луѓе. Дали неговите следбеници тоа секогаш го правеле и успевале во тоа ни е сосема јасно, но тоа не значи дека тоа не била негова првична замисла. Затоа Павле и ќе им рече на робовите да останат во положбата во која се наоѓаат, фокусирајќи се пред се на тоа дека сега се најпрво и најважно слободни и еднакви со другите во Господ. Доказ за тоа е што во неговото писмо до Колошаните тој им се обраќа на робовите, им вели да бидат верни и да им служат на своите господари како на Господ, но потоа им се обраќа и на господарите велејќи им да не забораваат дека имаат господар на небото, со други зборови, опоменувајќи ги да се однесуваат коректно со нив.
Во неговото писмо до Коринќаните тој им вели на робовите дека доколку им се укаже шанса да се ослободат секако треба да го искористат тоа.
Што значи, можеби во тоа време преголем чекор би бил директен предизвик на робовладетелството, но верувам дека тука гледаме обиди за поткопување на истото. И самиот факт што Павле им се обраќа на робовите зборува за тоа дека ги смета достојни да им се обрати во своето писмо што се чита и до ден денес.
Тој чекор напред се состои и во тоа што Павле ги потсетува дека повеќе нема разлика меѓу мажи и жени, Грци или Евреи, слободни или робови туку дека сите се на исто ниво во Христос. Во Писмото на Павле до Филемон тој го моли да го прими назад неговиот роб Онисим како да го прима самиот Павле и вели дека ако бил оштетен на некој начин дека тој ќе плати за него. Значи Павле го третира робот како негов брат.
Проблемот е што потоа црквата не го продолжила активно процесот на борба против ропството туку требало векови да поминат пред да се вклучи во тој процес (и тоа повторно само преку поединци). Кога зборувам за црквата, не зборувам за институционалната црква, туку за црквата составена од оние што се обидуваат да бидат вистински Христови ученици следејќи го неговото учење. За црквата како институција и грешките што ги има правено има многу што да се каже но можеби во некој нареден пост.
И на крај, да не заборавиме дека токму христијаните и ненасилниот отпор биле тие што ја извојувале битката против ропството. Да не го заборавиме Вилијам Вилберфорс што целиот живот го посветил на борба против транс-атлантската трговија со робови за на крај да извојува победа. Да не го заборавиме ни ненасилниот отпор на Мајка Тереза која го поткопала целиот концепт на кастите во Индија, или Мартин Лутер Кинг кој ја надминал расната дискриминација во САД.
На Гедора, Рагбена, Ешко, Сара, Сухамед, Мевљана,
Рафаел, Арбихан, Селвија, Мартин, Медијан, Бекир...
Мислиш ли Создателу
на сите овие дечиња
со кал под нивните ноктиња
со сјајни бели запчиња
или црни од ефтини колачиња?
Им пееш ли ноќе Создателу
на сите овие дечиња
тивки и небесни мелодии
дури спијат и сонуваат
со насмевка да се разбудат?
Плачеш ли понекогаш Создателу
за сите овие дечиња
низ дождот што тивко ромоли
по трошните лимени покриви
и нежно се лее по нивните лица
како солзи ангелски?
Во снежната ноќ,
возевме крај мостот на Дрина
разговарајќи за Штајнбек, Толстој, Џојс...
И за тој стар мост, што и да го снема
ќе продолжи да постои заради тебе.
There is something in the Bible that we so often miss. And that is how compassionate and indignant God is when it comes to four kinds of people: the widows, the orphans, the poor and the strangers. The Bible is full of exhortations and warnings that we should treat rightly these groups of people. In other words, make sure that we provide justice for them. Isaiah 58 is a great example of that.
That’s why working in Shutka with the Roma kids and teenagers we want to remember their situation and do something about it. We want to help them practically and we want to help them understand who they really are and have their dignity as beings created by God. Every Thursday we come together with around 30 kids to play and have fun, but also to worship the Lord together and try to hear what he has to say through the Bible. What he has to say about who they are, that they are beloved children and have a great worth for Him. And for us also.
Our hearts just can’t sit right seeing a child only in his slippers and without socks or in a light sweater without a jacket going around on the biting cold. Seeing all the dirty hands and dirty faces from scavenging through the trash. That’s why cooking a nice dinner and setting the tables for those kids like someone very important is coming should not be something strange, but something normal. Cause the secret is to see the image of God in everyone and treat them like Jesus himself would come to dinner. And beside me are the unsung heroes (Dijana, Ivana, Gricko), or rather, I have the privilege to be beside them. Many times the tears can't stop from showing in our eyes...many dreams, many sighs, many wishes for these kids.
We can talk about changing communities and changing the world but we must start somewhere. So we should dare to start where we are and start small. Many times it won’t be easy and won’t be pretty. But we need to always remember: everyone bears the image of God.
One of the first questions one can pose is the question of the difference between the who and the what. Is love the love of someone or the love of some things? Okay, supposing I loved someone. Do I love someone for the absolute singularity of who they are? “I love you because you are you”. Or do I love your qualities, your beauty, your intelligence? Does one love someone, or does love something about someone? The difference between the who and the what at the heart of love, separates the heart.
It is often said that love is the movement of the heart. Does my heart move because I love someone who is an absolute singularity, or because I love the way that someone is? Often, love starts with some type of seduction. One is attracted because the other is like this or like that. Inversely, love is disappointed and dies when one comes to realize the other person doesn’t merit our love. The other person isn’t like this or like that. So at the death of love, it appears that one stops loving another not because of who they are, but because they are such and such. That is to say, the history of love, the heart of love, is divided between the who and the what.
The question of Being - to return to philosophy – because the first question of philosophy is: What is it “to Be?” What is being? The question of Being is itself always already divided between who and what. Is “Being” someone or some thing? I speak of it abstractly, but I think that whoever starts to love, is in love, or stops loving, is caught between this division of the who and the what. One wants to be true to someone – singularly, irreplaceably – and one perceives that this someone isn’t x or y. They didn’t have the qualities, properties, the images, that I thought I’d loved. So fidelity is threatened by the difference between the who and the what.
(This excerpt is taken from the film about Jacques Derrida called "Derrida".)
Пророк
Најпрво ја налепувам брадата на пророк.
Потоа ја облекувам туниката и се наметнувам со наметка.
Половината ја препашувам со појас.
На нозете имам сандали, а во раката стап.
Можеби така некој ќе слушне што имам да кажам,
можеби така на некој ќе му е гајле.
Музите се гулаб
Музите не се ниту крава, ниту слон,
ниту каков било влекач
тие не се ни јазовец ни волк,
ни златно теле. (Ниту жени се).
Тие се гулаб
штотуку прелетан над вжарен вулкан
блага сончевина има во крилјата негови,
молкот на исихастот е воздухот што го сече.
Тие се гулаб
што како низ звучен ѕид преминува
од онаа страна на видливото,
песната на ангелите му пулсира во срцето.
Кога слетува над тебе,
иако мирен,
трепериш.
Срам
Ноќва посакав темни облаци
да ја покријат месечината,
ангелска рака да ги распара
и да ги наполнат кофите и легените
на мојата душа.
Ноќва ја повлеков завесата
и се мушнав во кревет
со свртен грб како налутено дете
покриен со чаршафот на несигурноста.
Како прељубник што и свртел грб
на својата верна придружничка,
ноќва се срамам од месечината.
